اصفهان در طول تاریخ، فراز و نشیب‌های زیادی را طی کرده و از هر دوره، یادگارهای با ارزشی در سینه دارد. خانه‌های تاریخی این شهر نیز ازجمله زیباترین خانه‌های تاریخی کشور و چه‌بسا جهانند، اما متأسفانه هر روز شاهد خراب شدن بخشی از این خانه‌ها به دلایلی مختلف هستیم. بسته ماندن در این خانه‌ها روند تبدیل آنها به یک بنای فرسوده را سرعت می‌بخشد و بهانه‌ای می‌شود برای آنکه آن را بکوبند و از نو طرح تازه‌ای درافکنند.

در سال‌های گذشته به دلیل رشد و رونق صنعت گردشگری، برخی از این خانه‌ها احیا شدند و در قالب رستوران، اقامتگاه و ... به حیات‌شان ادامه می‌دهند، اما هنوز هم تعداد زیادی از آن‌ها در حال احتضار و چشم‌به‌راه مرمت‌اند و ورود سرمایه‌گذاران به مقوله احیا و مرمت است که امیدها را برای حفظ این دانه‌های با ارزش افزون می‌کند.

در اصفهان، سه خانه تاریخی به نام «بخردی» وجود دارد و یکی از آن‌ها در خیابان چهارباغ پایین، انتهای کوچه بحرینی‌ها قرار گرفته؛ به این دلیل که آخرین مالک خانه فردی به نام سرهنگ بخردی بوده، این خانه به همین نام شهرت یافته و در تاریخ پنجم دی‌ماه سال ۱۳۷۵ نیز در فهرست میراث ملی به ثبت رسیده است.

آنچه در ادامه می‌خوانید گفت‌وگویی است که شهرزاد عنایتی، دانش آموخته رشته تاریخ با مژگان محمدی، فعال فرهنگی_اقتصادی که زمینه مرمت و احیای خانه سرهنگ بخردی را فراهم کرده، انجام داده و برای نشر در اختیار خبرگزاری ایسنا قرار داده است.

چرا خانه بخردی را انتخاب کردید و چه مراحلی را برای سرمایه‌گذاری روی این خانه تاریخی طی کردید؟

رشته تحصیلی من مرمت است. سال ۱۳۹۰ تعدادی از دوستانم روی مرمت خانه بخردی کار می‌کردند و آن را دیده بودم. سال ۱۳۹۷ تصمیم گرفتم خانه‌ای را اجاره و مرمت کنم، به همین دلیل به اداره کل میراث فرهنگی مراجعه کردم و خبر دادند خانه‌ای که مدنظر دارم اجاره داده‌شده است. آن‌ها خانه سرهنگ بخردی را پیشنهاد دادند که خیلی خوشحال شدم و بعد از رفت‌وآمدهای بسیار توانستم دوباره این خانه را ببینم. مرحله بعدی کارم مراجعه به صندوق احیا در تهران بود. صندوق احیا و بهره برداری از اماکن تاریخی فرهنگی در سراسر ایران خانه‌های تاریخی شاخص را بعد از تعیین کاربری آن در کمیته‌های مربوط به مزایده می‌گذارد و عموم مردم می‌توانند در این مزایده شرکت کنند. من هم سه پاکت برای مزایده تهیه کردم؛ اولی حاوی رزومه بود، دومی برآورد مالی که باید دو برابر هزینه مرمت وثیقه ارائه می‌کردم و سومین پاکت نیز شامل هزینه اجاره می‌شد.

همکاران صندوق احیا به‌ویژه آقای هادی میرزایی همکاری خوبی با بنده داشتند. بعد از برنده شدن در مزایده طرح مرمت و احیا را تهیه کردم که نزدیک به ۹ ماه طول کشید. طرح در کمیسیون بررسی و بعد از ۸ ماه تصویب شد تا مجوز کار را صادر کردند و من ۲۷ اسفندماه سال ۱۳۹۷ خانه را تحویل گرفتم.

مرمت  از چه تاریخی آغاز شده و چقدر طول می‌کشد؟

 از اواخر آبان ماه سال ۱۳۹۸ شروع شده و از آنجا که حجم تزئینات خانه بسیار بالاست، فکر می‌کنم برای مرمت نقاشی و چوب‌ها دو سال زمان نیاز داریم.

از شاخصه‌های خانه سرهنگ بخردی بگویید.

خانه سرهنگ بخردی، یکی از نفیس‌ترین خانه‌های تاریخی و ازنظر کیفیت و تنوع تزیینات، جزئی از نفایس ملی است؛ تا حدی که کارشناسان لقب موزه آثار تزئینی را به آن داده‌اند. جالب است بدانید که در این خانه حتی از کاغذ دیواری هم استفاده‌شده است. بنیان خانه از دوره صفوی است، اما بخش‌های اعظم آن در دوره قاجار شکل‌گرفته، تا دوران پهلوی نیز دخل و تصرف‌هایی در آن انجام‌شده است.

معمولاً در خانه‌های چهار ایوانی چهار تالار وجود دارد، اما ویژگی منحصربه‌فرد خانه سرهنگ بخردی این است که پنج تالار دارد. این خانه جزء خانه‌های اقماری بوده و خانه‌های اقماری چندین حیاط دارند و به یک بیرونی و اندرونی محدود نمی‌شوند.

در پنج تالار خانه، تزئینات بسیار شاخصی هست و حتی اتاق‌های کوچک آن نیز خالی از تزئین نیست چون به یکی از اشراف اصفهان اختصاص داشته. مالک اصلی خانه ارباب احمد حاج رسولی‌ها بوده که در دوران صفویه جزو حاکمان اصفهان بوده، اما در دوران پهلوی به بخردی تغییر فامیل داده‌اند.

زیرزمین شمالی این خانه نیز دارای یک ویژگی خاص است. معمولاً کاربندی‌ها را با آجر پر می‌کردند و می‌بستند اما کاربندی این خانه باز است چراکه معمار می‌خواسته توانمندی خود را به رخ بکشد و خوشبختانه بعدازاین همه سال خانه بدون اینکه ترک بخورد روی پای خود ایستاده است.

جواد طاهری، رئیس هیأت مدیره انجمن هنرمندان نقاش اصفهان با اعلام این خبر به ایسنا گفت: فراخوان رویداد «نقاشی کوچک_کارت پستال» اوایل بهمن ماه سال جاری با اهدافی چون ایجاد انگیزه و ترغیب هنرمندان برای اجرای آثار هنری و عرضه آثار تجسمی باکیفیت به عموم مردم در جهت توسعه فرهنگ خرید آثار هنری و همچنین، غنا بخشی به فضای زندگی منتشر شد و امروز (شنبه_دوم اسفندماه) رأس ساعت ۱۶ نمایشگاه و فروشگاهی از این آثار ارسالی گشایش می‌شود.

وی ادامه داد: ۸۰ هنرمند سراسر کشور، تعداد ۳۰۰ اثر نفیس نقاشی را با تکنیک‌های متنوعی از جمله رنگ و روغن، اکریلیک، آبرنگ و ترکیب مواد برای عرضه در این نمایشگاه خلق کرده‌اند.

رئیس انجمن هنرمندان نقاش اصفهان، از مردم دعوت کرد که با تماشا و تهیه این آثار، طلیعه بهاری زیبا و سرشار از حس خوب را به دوستان و نزدیکانشان هدیه کنند و افزود: عرضه این آثار در محل گالری انجمن واقع در گذر تاریخی چهارباغ خواهد بود تا ضمن استفاده از ظرفیت ویژه این محل، به فعال‌سازی و ارزش نهادن به حضور مؤثر و مفید شهروندان در این گذر فرهنگی کمک کرده باشیم.

نمایشگاه و فروشگاه «در آستانۀ بهار» تا ۲۸ اسفندماه در مجموعه تجاری هشت بهشت، سرای قزلباش، طبقه پایین، واحد ۱۱۷ برپاست و علاقه‌مندان همه روزه (به جز روزهای تعطیل) می‌توانند از ساعت ۱۶ تا ۲۰ از آن بازدید کنند.

حمید شهبازی، شهردار منطقه ۱۰ اصفهان در مراسم بازگشایی تالار هنر اصفهان که پیش از ظهر امروز (یکشنبه_۲۶ بهمن‌ماه) در قالب شصت و نهمین برنامه از سلسله برنامه‌های «هر یکشنبه یک افتتاح» با شعار «اصفهان در مسیر امید»، از مقابل این تالار آغاز و به‌صورت زنده از صفحه رسمی این تالار پخش شد، اظهار کرد: بیش از دو دهه از فعالیت تالار هنر به‌عنوان مجموعه اختصاصی هنرهای نمایشی می‌گذشت و به خاطر مشکلات و معضلات عمرانی نیاز به بازسازی داشت. به همین خاطر بهمن‌ماه سال ۱۳۹۸ با اعتباری بالغ‌بر ۸ میلیارد تومان، موضوعات مرتبط با نرم‌افزار و سخت‌افزار آن آغاز شد و خدا را شکر می‌کنیم که در اوان ماه رجب شاهد بازگشایی و بهره‌برداری مجدد از آن هستیم.

او با اشاره به اینکه شهرداری منطقه ۱۰ اصفهان به خاطر ظرفیت خوب و با رویکرد مشارکتی توانسته پروژه‌های خوبی را در منطقه پیش ببرد و مردم را از عواید آن بهره‌مند کند، ادامه داد: در مجموعه تالار هنر، تأسیسات سالن اصلی، سالن بلک باکس، سالن‌های پلاتو، رختکن، اتاق گریم، سایت و آسانسور به‌صورت اساسی بازسازی‌شده تا امروز به‌عنوان یک مجموعه فاخر برای هنر نمایش مثمر ثمر باشد.

پس از ایراد این سخنان، حاضران شاهد اجرای یک گروه نمایشی به سرپرستی امید اجاقی بودند و در ادامه، روبان افتتاح تالار، به دست غلامرضا خوشحال پور و محمدعلی میاندار، ازجمله هنرمندان باسابقه اصفهان چیده شد.

سپس شهردار اصفهان، رئیس شورای شهر، هنرمندان و اصحاب رسانه از بخش‌های مختلف تالار هنر، که در سالن‌های آن نمایش‌های کوتاهی تدارک دیده‌شده بود بازدید کردند.

هنر امدادرسان هنرمند است

با استقرار حاضران در سالن اصلی تالار هنر، شهردار منطقه ۱۰ اصفهان بار دیگر سخنرانی کرد و بعد از او، علیرضا نصر، رئیس شورای شهر اصفهان پشت تریبون رفت.

نصر، با تقدیر از مدیریت شهری و شورای اسلامی شهر به‌ویژه مهدی مزروعی و فریده روشن که با پیگیری مجدانه بحث بازسازی تالار هنر را دنبال کرده بودند، سخنش را آغاز کرد و گفت: امروز در ادامه روزهای خوبی که برای اصفهان رقم خورده، شاهد بازگشایی تالار هنر هستیم و امیدواریم این فضا برای هنرمندان عزیز و اندیشمند ما شرایطی را مهیا کند که بتوانند با استفاده حداکثری از این فضا، زمینه رشد و تعالی هنر را فراهم کنند و مروج هنر در رشته‌های مختلف باشند.

او با نقل جملاتی از امام خمینی (ره) و رهبر معظم انقلاب درباره ارزش و اهمیت هنر، ادامه داد: ممکن است زمانی مسئولیت از من و ما گرفته شود اما هنرمندان سرمایه ارزشمندی دارند که هیچ طوفان حوادثی نمی‌تواند متعرض آن شود و هنر در هر زمان امدادرسان هنرمند است.

رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان تأکید کرد که مدیریت شهری در این دوره به‌ویژه به بحث هنر به‌صورت جدی پرداخت.

مردم را شاد کنید و نگذارید تالار هنر حتی یک شب تعطیل بماند

دقایقی بعد میثم احمدی، مجری برنامه از شهردار اصفهان دعوت کرد تا برای سخنرانی پشت تریبون حاضر شود.

قدرت الله نوروزی از شهید میرزاده عشقی که صد سال پیش اولین اپرای تاریخ ایران را در اصفهان اجرا کرده بود یادی کرد و گفت: ظاهراً ایشان مدت کوتاهی هم به‌عنوان شهردار اصفهان منصوب‌شده‌اند و البته اینکه در این مدت شهر داری هم کرده‌اند یا نه جای تحقیق دارد.

شهردار اصفهان،  بازسازی تالار هنر را خواسته هنرمندان دانست و اظهار کرد: بودجه‌ای که برای تالار هنر در نظر گرفته‌شده بود ۵ میلیارد تومان بود و می‌خواستند ۳ میلیارد تومان آن را در اینجا و ۲ میلیارد تومان را در جای دیگر هزینه کنند اما نظر به اهمیت تالار هنر و پیگیری‌هایی که صورت گرفت و توجهی که کمیسیون فرهنگی شورای شهر داشت و همتی که مدیر منطقه به کار برد و علاقه‌ای که ما داشتیم، امروز شاهد بازگشایی آن با صرف هزینه‌ای ۸ میلیارد تومانی هستیم.

او  خطاب به هنرمندان گفت: آخرین نقطه خواسته‌ام این است که مردم را شاد کنید و شادی را به بدنه جامعه تزریق کنید. ما آنچه در توانمان بود یکجا تقدیم کردیم، تولید محتوا و پر کردن این ظرف در توان شماست.

نوروزی وعده داد که تئاتر شهر نیز در چهارباغ ساخته می‌شود و سینماهای ساخته‌شده در مناطق ۱۵ و ۱۱ نیز مسیری را می‌گشاید که هر کس خواست در این شهر خدمت کند، سینماسازی را به‌عنوان یک امر واجب در مناطق پیش ببرد.

شهردار اصفهان از هنرمندان خواست با پویا و شاداب کردن فضا اجازه ندهند که حتی یک شب تالار هنر تعطیل بماند و هنر اصفهان با رخوت و افسردگی روبرو شود.

او از همۀ کسانی که برای تعمیر و بازسازی تالار هنر تلاش کرده بودند، تشکر کرد و افزود: آرزوی ما این است که به این یک مورد بسنده نشود و هر چه قبلاً ساخته‌شده و از حیز انتفاع افتاده نیز تجهیز شود؛ همان‌طور که پلاتوهای تالار هنر از دو به ‌چهار سالن تبدیل و صندلی و سیستم صوتی و تجهیزات و نمای آن عوض شد.

به گزارش ایسنا، تقدیر از هنرمندانی که به نمایندگی از تئاتر اصفهان در سی و نهمین جشنواره تئاتر فجر حضور داشتند، بعد از اتمام سخنان شهردار آغاز شد و به هنرمندی که بعد از گرفتن لوح تقدیر قصد داشت چند کلامی صحبت کند اعلام شد که به دلیل ضیق وقت این امکان میسر نیست! اگرچه این هنرمند با وجود خالی شدن صحنه از حضور مسئولان ایستاد و چند کلامی سخن گفت اما به دلیل فقدان بلندگو، امکان شنیدن صدای او میسر نبود.

در بخش پایانی آیین بازگشایی تالار هنر، یک گروه نمایشی اثری آهنگین را برای مخاطبان اجرا کردند.